Κίνητρα στον πρωταθλητισμό, πόσο αξίζει να συνεχίσω να γυμνάζομαι;
Του Αντώνη Κεραμιδά
Ηλικίες και κίνητρα
Τα κίνητρα των αθλητών/τριών δεν παραμένουν σταθερά καθ΄όλη την διάρκεια της πορείας τους στη γυμναστική και ίσως εκεί βρίσκεται το πιο βασικό πρόβλημα της απογοήτευσης τους και τελικά της πρόωρης αποχώρησης τους από τον χώρο του πρωταθλητισμού. Στις μικρές ηλικίες, τα παιδιά οδηγούνται συνήθως από τους γονείς τους να ενταχθούν στο άθλημα ως μέσο εκτόνωσης. Και το κίνητρο των παιδιών εδώ βασίζεται στην παιγνιώδη μορφή που συναντούν στα σωματεία.
Μικρές ηλικίες
Στην προ-αγωνιστική και αγωνιστική ηλικία των μικρών κατηγοριών, τα παιδιά έχουν αναπτύξει τις φιλίες τους με άλλα παιδιά που κάνουν το ίδιο πράγμα και βιώνουν παρόμοιες εμπειρίες. Το κίνητρό τους εδώ βασίζεται θα έλεγα στην ανάγκη επαφής τους με αυτό το περιβάλλον που αποτελεί την συνηθισμένη καθημερινότητα τους. Οι αγώνες στους οποίους συμμετέχουν αλλά και πιθανά μετάλλια που κατακτούν τα ίδια και οι φίλοι - συναθλητές τους, ελάχιστα παίζουν ρόλο στην ανάγκη τους να παραμένουν στον χώρο.
Εφηβεία
Στην εφηβική ηλικία και μετά-εφηβική ηλικία τα πράγματα αρχίζουν και αλλάζουν. Οι ώρες προπόνησης έχουν αυξηθεί σε σχέση με το προηγούμενο διάστημα. Οι συναισθηματικές, και ορμονικές αλλαγές και ωρίμανση (ιδίως των κοριτσιών) μεταβάλουν τον εσωτερικό τους κόσμο και οι σκέψεις και οι καθημερινές τους έγνοιες αρχίζουν και μετατοπίζονται από τον χώρου του γυμναστηρίου σε αυτόν της υπαρξιακής αναζήτησης (Φύση). Εδώ τα κίνητρα αρχίζουν να παίρνουν συγκεκριμένη μορφή με το ανταγωνιστικό κομμάτι να διακρίνεται πιο έντονα, παραμερίζοντας σημαντικά την έννοια της διασκέδασης. Αν και η χρόνια συνήθεια του γυμναστηρίου λειτουργεί ως εσωτερική φωνή για συνέχιση της προσπάθειας, εντούτοις δεν αποτελεί και το ισχυρότερο κίνητρο όσο πλέον η προοπτική διάκρισης.
Σχολείο και προοπτική
Και εδώ έρχονται οι απαιτήσεις του σχολείου μιας οι ανάγκες για το μέλλον του παιδιού είναι αυτές που κυριαρχούν πλέον, Ο προβληματισμός των γονιών είναι έντονος και αντιλαμβάνονται την κρίσιμη καμπή μέσα στην οποία βρίσκονται τα παιδιά τους. Είναι και το πιο σημαντικό σημείο στον πρωταθλητισμό αφού αρχίζουν να γεννούνται οι ενδότερες σκέψεις στα παιδιά: «Φτάνουν οι όποιες διακρίσεις έχω ζήσει, ή χρειάζεται να κάνω ένα βήμα παραπέρα; Και μέχρι πότε»; «Πως θα τα καταφέρω με το σχολείο μου αφού οι ώρες προπόνησης μέσα στο γυμναστήριο με αποσπούν από τις απαιτήσεις του σχολείου»;
Κάποια παιδιά θα καταφέρουν να πριμοδοτηθούν με βάση τους νόμους της πολιτείας λαμβάνοντας ένα ποσοστό για την εισαγωγή τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και άλλα όχι. Ναι, είναι ένα καλό κίνητρο, αλλά, σε αυτές τις ηλικίες τα κίνητρα χρειάζεται να είναι πολύ ισχυρότερα προκειμένου ο αθλητής να αισθάνεται πως αξίζει να συνεχίζει να προσπαθεί και «μετά».
Ο αθλητισμός δεν είναι αποκομμένος από το υπόλοιπο κομμάτι της ζωής μας. Στην ουσία είναι μέρος αυτής. Η επιτυχία του κάθε φορέα που φιλοξενεί τα παιδιά που γυμνάζονται, εξαρτάται από τον τρόπο που θεσμοθετεί και διαχειρίζεται τα κίνητρα σε κάθε ηλικία, είτε είναι σωματείο είτε Ομοσπονδία. Το οικονομικό κομμάτι είναι σημαντικός παράγοντας που καθορίζει το επίπεδο των κινήτρων αλλά δεν είναι μόνον αυτό. Το τι θα θεσπίσει κάθε συλλογικότητα εξαρτάται από την ποιότητα των μελών που την αποτελούν και διοικούν, δηλαδή το επίπεδο γνώσης περί αθλητισμού, διάθεση για πρόοδο και με βάση συγκριμένα οράματα.
Το σίγουρο είναι πως μέσα από τον πρωταθλητισμό το παιδί έχει θωρακιστεί με τα αναγκαία "πολεμοφόδια" για να αντιμετωπίσει τις κακουχίες της ζωής. Όμως, σε μια κοινωνία που βιώνει αστάθεια, κοινωνικές εκπτώσεις και βιοποριστικό προβληματισμό είναι εξαιρετικά δύσκολο ο σημερινός γονέας αλλά και το σκεπτόμενο παιδί να ακολουθήσει «μέχρι τέλος» ένα άθλημα που δεν μπορεί να του εγγυηθεί το μέλλον του.