•  

Περιοδικός προληπτικός ιατρικός έλεγχος των αθλητών/τριών γυμναστικής. Πόσο σημαντικός είναι;

ιατρικός έλεγχος των αθλητών γυμναστικήςΓράφει ο Αντώνης Κεραμιδάς:

Πολλές φορές έχει τονισθεί στη παρούσα ιστοσελίδα ότι τα αγωνιστικά αποτελέσματα της γυμναστικής δεν εξαρτώνται μόνον από τις ικανότητες του προπονητή, το ταλέντο του αθλητή και την πετυχημένη αμφίδρομη επικοινωνία τους.

Οι συνθήκες μέσα στις οποίες πραγματοποιείται η προπόνηση αλλά και ο βαθμός ουσιαστικού ενδιαφέροντος προς τους αθλητές και αθλήτριες, συμβάλουν και καθαρίζουν με τη σειρά τους το επιθυμητό αποτέλεσμα. Ένα βασικό κομμάτι της αγωνιστικής πορείας των αθλητών/τριών που από πολλούς "...αγνοείται", είναι ο περιοδικός προληπτικός ιατρικός έλεγχος των αθλητών. Τι είναι αυτός; Είναι ο έλεγχος - εξετάσεις στον οποίο χρειάζεται να υποβάλλονται σε καθορισμένα χρονικά διαστήματα όλοι οι αθλητές του αγωνιστικού αθλητισμού προκειμένου να αποδώσουν τα μέγιστα, στον ετήσιο προγραμματισμό της αγωνιστικής τους δράσης.

Ο Έλεγχος αυτός περιλαμβάνει:

  • Γενικές Κλινικές εξετάσεις
  • Αναπνευστικό έλεγχο
  • Έλεγχο μυϊκού συστήματος και κινητικότητας των αρθρώσεων
  • Καρδιολογικό ελέγχο
  • Αιματολογικές και βιοχημικές εξετάσεις
  • Έλεγχος της αερόβιας και αναερόβιας ικανότητας
  • Κατάρτιση κατάλληλου διαιτολογίου

Πότε πραγματοποιείται αυτό ο έλεγχος;

  • Πριν την έναρξη της προετοιμασίας.
  • Στο τέλος της προετοιμασίας.
  • Κατά την διάρκεια της αγωνιστικής περιόδου.
  • Στο τέλος της αγωνιστικής περιόδου.

Το επίπεδο της έντασης που χαρακτηρίζει τη προπόνηση της γυμναστικής αποτελεί µια φυσική επιβάρυνση για τον οργανισµό των αθλητών και αθλητριών. Πολλές φορές η επιβάρυνση είναι αρκετά έντονη. Η λήψη σημαντικών προληπτικών µέτρων, ώστε η προπόνηση να µην προκαλέσει επικίνδυνες επιπλοκές τόσο σε φυσιολογικά άτοµα, όσο και σε άτοµα µε προβλήματα υγείας είναι μονόδρομος. Οι επιπλοκές αυτές µπορεί να εµφανιστούν σε όλα τα επίπεδα του οργανισµού του αθλητή, όπως το καρδιαγγειακό, το νευρικό, το αναπνευστικό, το µυοσκελετικό κ.λ.π. με δυσάρεστες συνέπειες αρκετές φορές.

Ο έλεγχος πρέπει να γίνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα έτσι ώστε να αποµακρύνονται σε µεγάλο βαθµό οι πιθανές επιπλοκές επιβάρυνσης και να υπάρχει ολοκληρωμένη εικόνα του αθλητή. Τέτοιου είδους έλεγχοι πρέπει να πργματοποιούνται σε ειδικευμένα κέντρα με έμπειρο επιστημονικό προσωπικό (καρδιολόγος, αθλητίατρος, εργοφυσιολόγος, διαιτολόγος κλπ). Τα αποτελέσματα των εξετάσεων γίνονται γνωστά στον αθλητή και τον προπονητή του και συνοδεύονται από αναλυτική ενημέρωση από τους επιβλέποντες γιατρούς. Ο προληπτικός ιατρικός έλεγχος θα πρέπει να είναι καταχωρημένος σε ειδικό ατομικό φάκελο του αθλητή και ο οποίος θα περιλαμβάνει όλο το ιστορικό των εξετάσεων αλλά και της γενικής πορείας του.

Σας φαίνονται περίεργα τα παραπάνω; Ή μήπως πολυτέλεια; Αν ναι, τότε δεν έχετε συνειδητοποιήσει το βαθμό σοβαρότητας της εμπλοκής ενός παιδιού σε ένα άθλημα με έντονες σωματικές και ψυχολογικές επιβαρύνσεις που μπορεί να το ακολουθήσουν ως την ενήλικη ζωή του. Τα παιδιά που κάνουν πρωταθλητισμό δεν είναι (και δεν αισθάνονται) σαν τους συνομηλίκούς τους που παίζουν στις παιδικές χαρές ή κολυμπούν το καλοκαίρι με τις παρέες τους. Οι απαιτήσεις της αγωνιστικής γυμναστικής από τη μικρή ηλικία διαφοροποιούν το επίπεδο της βιολογικής τους ωρίμανσης και ανάπτυξης σε σχέση με τα παιδιά της ηλικίας τους που δεν γυμνάζονται καθόλου. Ως προπονητής, έχω συναντήσει στο παρελθόν εφήβους αθλητές των οποίων η «ξαφνική» κατακόρυφη μειωμένη απόδοση στη δύναμη αποδείχτηκε έπειτα από σχετικές εξετάσεις, αποτέλεσμα των μηδενικών αποθεμάτων σιδήρου και στην κατακόρυφη πτώση της φερριτίνης (αποθήκη σιδήρου).

Προσέξτε: Η τεχνική κατάρτιση του καλύτερου προπονητή, μπορεί να υπονομεύσει την απόδοση και τη πορεία του μεγαλύτερου ταλέντου, όταν υποβόσκουν προβλήματα υγείας τα οποία αγνοούνται. Και αυτή η άγνοια μπορεί να επιφέρει αλυσιδωτά προβλήματα σε όλο το φάσμα της πορείας του παιδιού σε αθλητικό και οικογενειακό επίπεδο. Ο περιοδικός έλεγχος είναι πολύ σημαντικός κατά την ηλικία ανάπτυξης του αθλητή και η σημαντικότητα αυτή αυξάνει όσο αυξάνεται η ηλικία και οι επιβαρύνσεις σε επίπεδο εθνικής ομάδας. «Η ιατρική φροντίδα των αθλητών αποτελεί βασική υποχρέωση των ανθρώπων που καλλιεργούν τα αθλήματα της γυμναστικής» αναφέρει σε άρθρο του ο αντιπρόεδρος της FIG Dr Michel LEGLISE (2009) ο οποίος προτρέπει τις εθνικές ομοσπονδίες να προβούν στις απαραίτητες ενέργειες ώστε να διασφαλιστεί η υγεία των παιδιών.

Η πολιτεία δυστυχώς στο κομμάτι της ιατρικής φροντίδας «σφυρίζει» αδιάφορα αφού έπειτα από τη σχετικά πρόσφατη εγκύκλιο, το Υπουργείου Υγείας (22238/28-06-2013), απαγορεύει ακόμη και τη χορήγηση ιατρικών βεβαιώσεων υγείας των αθλητών από τους γιατρούς του ΕΟΠΥΥ ωθώντας τους γονείς να απευθύνονται σε ιδιώτες. Η ανυπαρξία ιατρικού ή νοσηλευτικού προσωπικού στους χώρους προπόνησης προκειμένου να αντιμετωπίστούν τα έκτακτα σοβαρά περιστατικά είναι ένα άλλο μεγάλο θλιβερό κεφάλαιο που θα θιχτεί στο άμεσο μέλλον. Τα παραπάνω δεν αναφέρονται για να τρομάξουν ή να απογοητεύσουν όλους όσους αδυνατούν να οδηγήσουν τα παιδιά τους, σε τέτοια ειδικευμένα κέντρα. Γράφονται ως μέσον αφύπνισης για την ανάγκη εφαρμογής του αυτονόητου όπως γίνεται στις πολιτισμένες χώρες και όπως προτρέπει με άλλο άρθρο της επίσης η FIG δια του αντιπροέδρου της Dr Michel LEGLISE για τους μικρούς αθλητές

Σημαντικό ρόλο στην ανάγκη του ελέγχου των αθλητών πρέπει κατά τη γνώμη μου να παίξουν οι προπονητές (ως επιστήμονες), πείθοντας τις διοικήσεις των σωματείων τους να κινητοποιηθούν προς σ΄αυτή τη κατεύθυνση. Αν (και μετά τις επισημάνσεις) το σωματείο επιδεικνύει αδράνεια και αδιαφορία δείχοντας να στηρίζει την ύπαρξή του αποκλειστικά στην συλλογή συνδρομών, ας το δηλώσει να το γνωρίζουν οι πάντες. Αν όμως αποβλέπει στην σοβαρή καλλιέργεια του πρωταθλητισμού όπως ορίζεται από τον αθλητικό νόμο και τις διατάξεις του για την διαφύλαξη της υγείας του αθλητικού δυναμικού, τότε στην λίστα των προτεραιοτήτων απαιτείται να δεσπόζει ο περιοδικός προληπτικός ιατρικός έλεγχος και η ασφάλεια της υγείας των παιδιών – αθλητών/τριών.

Πρέπει να γίνει επιτέλους κατανοητό. Πρόοδος της γυμναστικής εκτός από τα μετάλλια, σημαίνει ο εκπολιτισμός της γυμναστικής, πλήρη υιοθέτηση της νομοθεσίας και εναρμονισμός με τα διεθνή πρωτόκολλα ασφάλειας και ιατρικής φροντίδας για το αθλητικό δυναμικό. Ο ερασιτεχνικός αθλητισμός και τα παιδιά που τον στηρίζουν πρέπει να πάψουν να αποτελούν όχημα ανάδειξης της ματαιοδοξίας του κάθε εμπλεκόμενου περαστικού παράγοντα και κάθε καιροσκόπου "προπονητή".

       Πηγές:

  • Κατευθυντήριες Οδηγίες για τον Καρδιολογικό Έλεγχο Αθλητών , Ελληνική Καρδιολογική Επιθεώρηση 2010, 51: 213-221
  • Αθλητικές κακώσεις, Κατσιφαράκη Αργυρώ, Κουφάκη Μαρία
  • Health, antidoping and legal Responsibility of national federations», By Dr. Michel LEGLISE
  • FIG, “INAPPROPRIATE MEDICAL PRACTICE WITH YOUNG GYMNASTS” By Dr. Michel LEGLISE
  • ΓΓΑ- Αθλητικός νόμος, «Ιατρικές εξετάσεις αθλητών και προστασία της υγείας τους

  • Αντώνης Κεραμιδάς
  • O Αντώνης Κεραμιδάς είναι φωτογράφος χορού και γυμναστικής, πρώην αθλητής και ομοσπονδιακός προπονητής Ενόργανης Γυμναστικής ανδρών, εκπαιδευτικός Φυσικής Αγωγής και κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος στη Διοίκηση Επιχειρήσεων (ΜΒΑ). Αρθρογραφεί και σχολιάζει πάνω σε θέματα που άπτονται της εξέλιξης της Γυμναστικής σε τεχνικό και διοικητικό επίπεδο.