Περιοδικός προληπτικός ιατρικός έλεγχος των αθλητών/τριών γυμναστικής. Πόσο σημαντικός είναι;
Γράφει ο Αντώνης Κεραμιδάς:
Πολλές φορές έχει τονισθεί στη παρούσα ιστοσελίδα ότι τα αγωνιστικά αποτελέσματα της γυμναστικής δεν εξαρτώνται μόνον από τις ικανότητες και ενθουσιασμό του προπονητή και το ταλέντο του αθλητή. Δεν αρκεί δηλαδή η πολλή προπόνηση και οι εξοντωτικές προετοιμασίες.
Ας το αναλύσουμε!
Οι συνθήκες μέσα στις οποίες πραγματοποιείται η προπόνηση αλλά και ο βαθμός ουσιαστικού ενδιαφέροντος προς τους αθλητές και αθλήτριες, συμβάλουν και καθορίζουν με τη σειρά τους το επιθυμητό αποτέλεσμα. Ένα βασικό κομμάτι της αγωνιστικής πορείας των αθλητών/τριών που από πολλούς αγνοείται, είναι ο περιοδικός προληπτικός ιατρικός έλεγχος των αθλητών. Τι είναι αυτός; Και πόσο απαρίτητος είναι; Είναι ο έλεγχος - εξετάσεις στον οποίο χρειάζεται να υποβάλλονται σε καθορισμένα χρονικά διαστήματα όλοι οι αθλητές του αγωνιστικού αθλητισμού προκειμένου να αποδώσουν τα μέγιστα, στον ετήσιο προγραμματισμό της αγωνιστικής τους δράσης.
Ο Έλεγχος αυτός περιλαμβάνει:
- Γενικές Κλινικές εξετάσεις
- Αναπνευστικό έλεγχο
- Έλεγχο μυϊκού συστήματος και κινητικότητας των αρθρώσεων
- Καρδιολογικό ελέγχο
- Αιματολογικές και βιοχημικές εξετάσεις
- Έλεγχος της αερόβιας και αναερόβιας ικανότητας
- Κατάρτιση κατάλληλου διαιτολογίου
Πότε πραγματοποιείται αυτό ο έλεγχος;
- Πριν την έναρξη της προετοιμασίας.
- Κατά την διάρκεια της αγωνιστικής περιόδου.
- Στο τέλος της αγωνιστικής περιόδου.
Το επίπεδο της έντασης που χαρακτηρίζει τη προπόνηση γυμναστικής αποτελεί µια φυσική επιβάρυνση για τον οργανισµό των αθλητών και αθλητριών. Πολλές φορές η επιβάρυνση είναι αρκετά έντονη. Η λήψη σημαντικών προληπτικών µέτρων, ώστε η προπόνηση να µην προκαλέσει επικίνδυνες επιπλοκές τόσο σε φυσιολογικά άτοµα, όσο και σε άτοµα µε προβλήματα υγείας είναι μονόδρομος. Οι επιπλοκές αυτές µπορεί να εµφανιστούν σε όλα τα επίπεδα του οργανισµού του αθλητή, όπως το καρδιαγγειακό, το νευρικό, το αναπνευστικό, το µυοσκελετικό κ.λ.π. με δυσάρεστες συνέπειες αρκετές φορές.
Ο έλεγχος πρέπει να γίνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα έτσι ώστε να αποµακρύνονται σε µεγάλο βαθµό οι πιθανές επιπλοκές επιβάρυνσης και να υπάρχει ολοκληρωμένη εικόνα του αθλητή και αθλήτριας. Τέτοιου είδους έλεγχοι πρέπει να πραγματοποιούνται σε ειδικευμένα κέντρα με έμπειρο επιστημονικό προσωπικό (καρδιολόγος, αθλητίατρος, εργοφυσιολόγος, διαιτολόγος κλπ). Τα αποτελέσματα των εξετάσεων γίνονται γνωστά στον αθλητή και τον προπονητή του και συνοδεύονται από αναλυτική ενημέρωση από τους επιβλέποντες γιατρούς. Ο προληπτικός ιατρικός έλεγχος θα πρέπει να είναι καταχωρημένος σε ειδικό ατομικό φάκελο του αθλητή και ο οποίος θα περιλαμβάνει όλο το ιστορικό των εξετάσεων αλλά και της γενικής πορείας του.
Σας φαίνονται περίεργα τα παραπάνω; Ή μήπως πολυτέλεια; Αν ναι, τότε δεν έχετε συνειδητοποιήσει το βαθμό σοβαρότητας της εμπλοκής ενός παιδιού σε ένα άθλημα με έντονες σωματικές και ψυχολογικές επιβαρύνσεις που μπορεί να το ακολουθήσουν ως την ενήλικη ζωή του. Τα παιδιά που κάνουν πρωταθλητισμό δεν είναι (και δεν αισθάνονται) σαν τους συνομηλίκούς τους που παίζουν στις παιδικές χαρές ή κολυμπούν το καλοκαίρι με τις παρέες τους. Οι απαιτήσεις της αγωνιστικής γυμναστικής από τη μικρή ηλικία διαφοροποιούν το επίπεδο της βιολογικής τους ωρίμανσης και ανάπτυξης σε σχέση με τα παιδιά της ηλικίας τους που δεν γυμνάζονται καθόλου.
Ως προπονητής, έχω συναντήσει στο παρελθόν εφήβους αθλητές των οποίων η «ξαφνική» κατακόρυφη μειωμένη απόδοση στη δύναμη αποδείχτηκε έπειτα από σχετικές εξετάσεις, αποτέλεσμα των μηδενικών αποθεμάτων σιδήρου και στην κατακόρυφη πτώση της φερριτίνης (αποθήκη σιδήρου). Αυτό σημαίνει πως, μπορεί μια προνήτρια ή ένας προπονητής να "αγανακτεί" με την απόδοση μιας αθλήτριας κατά την περίοδο της προετοιμασίας, δίχως να υποψιάζεται πως ίσως να υποβόσκει κάποιο πρόβλημα με την υγεία του.
Η συνεργασία μιας ομάδας με κάποιον εξειδικευμένο διατροφολόγο είναι μονόδρομος προκειμένου ο αθλητής να διατηρεί τις δυνάμεις του απάνεντι τις αυξημένες απαιτήσεις του αθλήματος. Για τα παιδιά που δεν γυμνάζονται, μια ισορροπημένη διατροφή, πλούσια σε θρεπτικά συστατικά όπως βιταμίνες, μέταλλα, πρωτεΐνες και υγιή λίπη, είναι απαραίτητη για την σωστή ανάπτυξη των οστών και των μυών τους προκειμένου να λειτουργούν σωστά στην καθημερινότητά τους, αλλά και απέναντι στις νοητικές απαιτήσεις του σχολείου. Σκεφτείτε λοιπόν πόσο περισσότερο αυξημένες ανάγκες έχουν τα παιδιά που ασχολούνται ΚΑΙ με τον πρωταθλητισμό και οι οποίες απαιτούν εξειδικευμένη διατροφική προσέγγιση για τη διατήρηση της υγείας των οστών, την αποκατάσταση των μυϊκών ιστών, την παροχή ενέργειας και ασφαλώς μείωση του κινδύνου τραυματισμών.
Πρέπει να γίνει επιτέλους κατανοητό. Πρόοδος της γυμναστικής εκτός από τα μετάλλια, σημαίνει ο εκπολιτισμός της γυμναστικής, πλήρη υιοθέτηση τού πρωτοκόλλου σύμφωνο με τα διεθνή στάνταρ ασφάλειας και ιατρικής φροντίδας για το αθλητικό δυναμικό. Μη ψάχνετε λοιπόν την ανάπτυξη της γυμναστικής μέσα σε ασκήσεις, άλματα και χορευτικά, αλλά προσπαθείστε να τηρήσετε τα αυτονόητα και "ξεχασμένα" της προετοιμασίας, που όμως καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την πραγματική πρόοδο του παιδιού.
Πηγές:
- Κατευθυντήριες Οδηγίες για τον Καρδιολογικό Έλεγχο Αθλητών , Ελληνική Καρδιολογική Επιθεώρηση 2010, 51: 213-221
- Αθλητικές κακώσεις, Κατσιφαράκη Αργυρώ, Κουφάκη Μαρία
-
O Αντώνης Κεραμιδάς είναι φωτογράφος χορού και γυμναστικής, πρώην αθλητής και ομοσπονδιακός προπονητής Ενόργανης Γυμναστικής ανδρών, εκπαιδευτικός Φυσικής Αγωγής και κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος στη Διοίκηση Επιχειρήσεων (ΜΒΑ). Αρθρογραφεί και σχολιάζει πάνω σε θέματα που άπτονται της εξέλιξης της Γυμναστικής σε τεχνικό και διοικητικό επίπεδο.
