Ξεπερνώντας τα ψυχολογικά "κωλύματα" στην ενόργανη γυμναστική
Τα προγράμματα των αθλητών/τριών όπως τα βλέπουμε να εκτελούνται στους αγώνες, έρχονται μέσα από σκληρή προπόνηση στην οποία η ψυχολογική ισορροπία και αντιμετώπιση ψυχικών εμμονών και "κωλυμάτων" αποτελούν βασική παράμετρος που ορίζουν την διαμόρφωση της "γυμναστικής" προσωπικότητας και μέλλον του αθλητή.
Σας παρουσιάζουμε σε μετάφραση μέρος ενός σημαντικού άρθρου σχετικό με το θέμα.
Οι παρακάτω προτροπές - συμβουλές του άρθρου, αφορούν τους προπονητές και προπονήτριες που έχουν αναλάβει τη σημαντική γυμναστική πορεία των αθλητών & αθλητριών:
1. Βοήθησε τον αθλητή να δει την κατάσταση από τη σωστή οπτική γωνία
Το "κώλυμα" στη γυμναστική, είναι ένα πρόβλημα που πρέπει να λυθεί, όχι ένα ελάττωμα ή μια προσωπική αδυναμία. Άλλοι αθλητές είχαν το ίδιο πρόβλημα και το έλυσαν με επιτυχία, δεν είναι ο μόνος. Είναι εξίσου σημαντικό να ξεκινήσεις υποθέτοντας ότι ο αθλητής είναι αποφασισμένος να λύσει το πρόβλημα.
2. Χρησιμοποίησε «παράθυρα ευκαιρίας»
Δώσε την ευκαιρία στον αθλητή σου να εκτελέσει την άσκηση μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Για παράδειγμα, όταν ο αθλητής έχει ολοκληρώσει το ζέσταμα και τις προασκήσεις του, πες του: «Από τη στιγμή που θα ανέβεις στη δοκό, έχουμε 15 δευτερόλεπτα να κάνεις το φλικ-φλακ σου. Αν δεν το κάνεις μέσα σε 15 δευτερόλεπτα, κατέβα από τη δοκό, προετοιμάσου και ξανανέβα. Θα το δοκιμάσουμε μόνο 3 φορές. Αν δεν πετύχει, θα το δοκιμάσουμε ξανά αύριο». Στόχος είναι να εστιάσουμε στην ψυχική και σωματική προετοιμασία του αθλητή αντί να τον βάζουμε για πολλή ώρα σε μία κατάσταση που του φέρνει ντροπή κι απελπισία. Το ότι ο προπονητής παρουσιάζει την αυριανή προπόνηση ως το επόμενο βήμα χωρίς ειρωνεία ή απογοήτευση είναι επίσης πολύ σημαντικό.
3. Μη δημιουργείς ενοχές στον αθλητή σου
Ο αθλητής νοιώθει πιθανότατα ντροπιασμένος και απελπισμένος, ακόμη κι αν αυτό δεν αντανακλάται στην έκφραση του προσώπου του και τα δυνατά αυτά συναισθήματα χειροτερεύουν στην κατάσταση. Αν για παράδειγμα ο αθλητής στέκεται συχνά και για πολλή ώρα πάνω στη δοκό για να εκτελέσει μία άσκηση και νοιώθει φόβο και ντροπή, τότε μέσω της κλασσικής εξαρτημένης μάθησης, συνδέει το να στέκεται στη δοκό με αυτά τα αρνητικά συναισθήματα, γεγονός που επιδεινώνει το πρόβλημα αντί να οδηγεί σε κάποια λύση.
4. Ελαχιστοποίησε τα συναισθήματα που συνδέονται με τη φοβία.
Να είσαι ξεκάθαρος κατά την επικοινωνία σου και τις οδηγίες σου προς τον αθλητή. «Δεν είσαι ακόμη έτοιμος, ας προετοιμαστούμε». Η απελπισία είναι κοινή για τον αθλητή, τον προπονητή και το γονιό, επειδή δεν υπάρχει κάποια προφανή αιτία του "κωλύματος". Όμως, το "κώλυμα" σπάνια και ίσως ποτέ δεν οφείλεται στην έλλειψη θέλησης του αθλητή. Απόφυγε λοιπόν τυχόν συναισθηματικές αντιδράσεις κατά την καθοδήγηση και δείξει σταθερή αλλά ειλικρινή ενθάρρυνση.
5. Θέσε ένα ρεαλιστικό πλαίσιο χρόνου – μήνες, όχι εβδομάδες
Το να ξεπεράσει κανείς τέτοια "κωλύματα" θέλει χρόνο. Αν το πρόβλημα αναγνωριστεί εγκαίρως, η λύση το ίσως να δοθεί νωρίτερα απ' ότι θα δοθεί άμα το πρόβλημα ήδη υπάρχει για μήνες.
6. Προετοίμασε τρόπους αντιμετώπισης για όλα τα πιθανά αποτελέσματα
Σχεδίασε την προπόνηση ώστε να υπάρχει πάντα μία λογική κατάληξη ανεξάρτητα από το αν το "κώλυμα" καταβάλει τον αθλητή. Αν για παράδειγμα η αθλήτρια δεν κάνει το φλικ-φλακ στη δοκό μέσα σε 15 δευτερόλεπτα, όπως της έχει ζητηθεί, ο χρόνος της τελείωσε. Κι αν δεν τα καταφέρει μετά από τρεις προσπάθειες, αυτό το μέρος της προπόνησης έχει λήξει. Αρχικά, η αθλήτρια ίσως δεχθεί το τέλος αυτό με ανακούφιση, όμως μετά από μερικές μέρες, θα αρχίσει να βλέπει αυτά τα 15 δευτερόλεπτα ως μια ευκαιρία να δουλέψει στο πρόβλημά του κι όχι ως ένα δυσάρεστο γεγονός.
7. Μάθε στον αθλητή να φαντάζεται επιτυχημένες προσπάθειες με το μυαλό του
Αυτό ίσως δεν είναι εύκολο. Πολλές φορές οι αθλητές ίσως δυσκολευτούν να δουν την άσκηση στο μυαλό τους, ή ίσως να δουν τον εαυτό τους να κάνει πολλά λάθη. Μπορούν να βελτιώσουν την εικόνα που έχουν στο μυαλό τους βλέποντας άλλους να εκτελούν την άσκηση σωστά. Αν ο αθλητής μπορεί να εκτελέσει την άσκηση με τη βοήθεια του προπονητή, αλλά όχι όταν επιχειρεί να την κάνουν μόνος του, βάλτ' τον να εκτελέσει την άσκηση με τη δική σου βοήθεια και μετά αμέσως να προσπαθήσει να φανταστεί την άσκηση, μιμούμενος την αίσθηση που μόλις βίωσε. Αυτή η αίσθηση μπορεί να σχετίζεται με την επαφή με τη δοκό κατά την προσγείωση, τη μυρωδιά της μαγνησίας στα χέρια του ή την υφή της δοκού ή του ταπί. Με άλλα λόγια, σύνδεσε τις πέντε αισθήσεις με την προσπάθεια οραματισμού της άσκησης και αύξησε τον αριθμό των ερεθισμάτων που θα δώσουν ζωντάνια και εγκυρότητα στην εικόνα. Αρχικά, ανάθεσέ τους να φανταστούν εύκολες ασκήσεις. Όταν επιτύχουν σε αυτές, αύξησε το βαθμό δυσκολίας προοδευτικά, ακριβώς όπως θα έκανες και κατά τη σωματική εκγύμναση. (π.χ. 10 επιτυχίες ανεξάρτητα από τον αριθμό των προσπαθειών και έπειτα πέντε επιτυχίες στη σειρά. Έπειτα δέκα επιτυχίες στη σειρά κλπ)
8. Ποτέ μην κάνεις τον αθλητή να πιστέψει ότι θα τον βοηθήσεις κατά τη διάρκεια της άσκησης ενώ δεν σκοπεύεις να το κάνεις
Πολλοί πιστεύουν ότι αν ο προπονητής παριστάνει ότι βοηθάει τον αθλητή κι έπειτα αποσύρει την όποια τυχόν υποστήριξη κατά την άσκηση, ο αθλητής θα πειστεί ότι έκανε την άσκηση χωρίς βοήθεια. Η αλήθεια είναι ότι ο αθλητής ήδη ξέρει ότι μπορεί να εκτελέσει την άσκηση και είναι το "κώλυμα" και η αβεβαιότητα που τον εμποδίζουν από το να το κάνει. Αν λοιπόν αποσύρεις ξαφνικά τη βοήθεια που παρέχεις στη μέση της άσκησης, "κώλυμα"κι η αβεβαιότητα μάλλον θα αυξηθούν αντί να μειωθούν. Επίσης, μειώνεται η εμπιστοσύνη στον αθλητή προς τον προπονητή του, αν φανεί ότι ο δεύτερος ξεγέλασε τον πρώτο.
9. Πες του ότι δεν είναι μόνος
Βάλε τοuς αθλητές που αντιμετωπίζουν τέτοια προβλήματα να μιλήσουν μεταξύ τους. Κάνε τους να καταλάβουν ότι δεν είναι ούτε μόνοι, ούτε οι μόνοι που αντιμετωπίζουν αυτό το πρόβλημα. Αυτό είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό αν επικοινωνήσουν με έναν μεγαλύτερο, πιο έμπειρο αθλητή που έχει ξεπεράσει επιτυχώς τέτοιες φοβίες.
10. Βάλε την άσκηση που δημιουργεί προβλήματα στην αρχή της προπόνησης, έτσι ώστε να μην καταστραφεί ολόκληρη η προπόνηση
Αν ο αθλητής είναι επιτυχής, θα έχει μια εξαιρετική αρχή στη προπόνησή του. Αν πάλει δεν κα καταφέρει, η αγχωτική αυτή προσπάθεια έχει λήξει και μπορεί να απολαύσει και να επικεντρωθεί στις άλλες πλευρές τις προπόνησής του αντί να ανησυχεί για το τι θα ακολουθήσει.
11. Επίτρεψε στον αθλητή να εκτελέσει την άσκηση όταν δε βρίσκεται σε κοινή θέα.
Μπορείς για παράδειγμα να τον ενθαρρύνεις να έρθει στην προπόνηση λίγα λεπτά νωρίτερα ή να μείνει λίγο παραπάνω έτσι ώστε να εκτελέσει την άσκηση μακριά από τους συναθλητές του, μειώνοντας έτσι τη ντροπή που συνοδεύει μια "δημόσια" αποτυχία.
12. Ενθάρρυνε τον αθλητή να πειραματιστεί με την άσκηση σε ένα ασφαλές περιβάλλον (π.χ τραμπολίνο).
Η προσέγγιση αυτή βοηθάει στον αθλητή να αποκτήσει καλύτερη επίγνωση της άσκησης και επίσης απομακρύνει την άσκηση από το περιβάλλον όπου έχει πλέον συνδεθεί με τα αρνητικά συναισθήματα.
13. Επίτρεψε στον αθλητή να ελέγχει το ρυθμό της προόδου του.
Αυτή η μέθοδος απαιτεί δέσμευση από τη μεριά του αθλητή να προσπαθήσει να προσεγγίσει την άσκηση κι όχι απλά να την αποφεύγει. Γνωρίζοντας ότι ο ίδιος μπορεί να αποφασίσει πότε θα προχωρήσει στο επόμενο βήμα, νοιώθει λιγότερη εξωτερική πίεση. Αυτό όμως απαιτεί μεγάλη ωριμότητα από τον αθλητή.
14. Ενθάρρυνε τον αθλητή να έχει επίγνωση των απαραίτητων οπτικών ερεθισμάτων ενώ εκτελεί την άσκηση.
Συχνά, νεαροί αθλητές μαθαίνουν μία άσκηση τόσο γρήγορα, που βασίζονται κυρίως σε κιναισθητικά κι όχι οπτικά ερεθίσματα. Αρχικά, η προσθήκη οπτικών ερεθισμάτων μπορεί να αποσπάσει τον αθλητή όμως θα τον βοηθήσει μακροπρόθεσμα.
15.Αναζήτησε πιθανές μικρές αλλαγές στη βιομηχανική της άσκησης που ίσως έχουν προκύψει από αναπτυξιακές αλλαγές (π.χ. αλλαγές στα μέλη του σώματος ή στο κέντρο βάρος του αθλητή). Ένα συχνό παράδειγμα: Η τοποθέτηση των χεριών της αθλήτριας κατά το φλικ-φλακ αλλάζει καθώς οι παλάμες της μεγαλώνουν, ως αποτέλεσμα της ανάπτυξής της. Αρχικά, οι παλάμες μπορούν να τοποθετηθούν δίπλα-δίπλα στη δοκό. Σε μεγαλύτερες ηλικίες, οι παλάμες πρέπει ίσως να τοποθετηθούν παράλληλα στο μήκος της δοκού, δημιουργώντας έτσι μικρές αλλαγές στην ευθυγράμμιση των ώμων και του σώματος της αθλήτριας, ιδίως όταν η ευλυγισία της είναι περιορισμένη.
16. Σχεδίασε το πρόγραμμα του αθλητή έτσι ώστε να αποφεύγεται η άσκηση που προκαλεί το "κώλυμα".
Μία τέτοια προσέγγιση είναι ακραία και δεν είναι πάντα πιθανή, αν η φοβία αφορά μία άσκηση που είναι υποχρεωτικό να υπάρχει στο πρόγραμμά του. Τα "κωλύματα" έρχονται και φεύγουν κι επομένως, ο αθλητής μπορεί να εκτελέσει προγράμματα όπου η συγκεκριμένη άσκηση θα μπορεί να μπει και να βγει, χωρίς να επηρεάσει την σύνθεση και το βαθμό δυσκολίας του προγράμματος.
Πηγή: usagym.org
Μετάφραση, επιμέλεια κειμένου για το gymnast.gr, Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
