Πως να φερθώ ως προπονητής στους αθλητές μου σε περίοδο αγώνων

Της Eva k.Helling:

Σίγουρα, στην σύγχρονη εποχή που ζούμε, η επιστήμη της ψυχολογίας έχει προχωρήσει, και μας λύνει πολλά μυστήρια γύρω από τον αθλητισμό, τις συμπεριφορές μας ως προπονητές αλλά και των αθλητριών μας, και τους κατάλληλους χειρισμούς πριν από κάθε αγώνα.

Τον τελευταίο μήνα πριν από τους αγώνες η κατάσταση στο γυμναστήριο είναι συνήθως τεταμένη. Το άγχος των προπονητριών αυξάνεται, οι απαιτήσεις τριπλασιάζονται, η αγωνία κορυφώνεται. Τα «αίματα» ανάβουν και οι φωνές πολλαπλασιάζονται. Ποια είναι όμως η σωστή ψυχολογία ενός προπονητή πριν τους αγώνες, και πως μπορεί να περάσει την ψυχολογία αυτή στα παιδιά του;

Το πιο σημαντικό ειναι να σκεφτείτε ότι ένα μήνα πριν δεν μπορείτε να σώσετε την κατάσταση. Ό,τι άσκηση έχει βγει έχει βγει, ελάχιστες ουσιαστικές βελτιώσεις μπορούν πλέον να γίνουν πάνω στους αθλητές και στα προγράμματά τους, και ουσιαστικά το μόνο που μπορείτε πραγματικά να δουλέψετε τις τελευταίες αυτές μέρες είναι οι λεπτομέρειες του προγράμματος, η έκφραση, και η ψυχολογία των αθλητριών σας. Φυσικά, σε αμέτρητες περιπτώσεις, ασκήσεις που δουλεύονταν όλη την χρονιά και δεν έχουν βγει μέχρι τώρα, καταφέρνονται από τις αθλήτριες τον τελευταίο αυτόν μήνα. Αυτό οφείλεται περισσότερο στην δουλειά που έχετε κάνει τους προηγούμενους μήνες και στην σκέψη των αθλητριών ότι δεν έχουν πολλά περιθώρια και πρέπει επιτέλους να καταφέρουν τις πιο δύσκολες ασκήσεις τους, παρά στις δικές σας πιέσεις και φωνές εκείνης της περιόδου.

Η αλήθεια είναι ότι όλοι μας πριν τους αγώνες πανικοβαλόμαστε. Στις πρώτες μου εμπειρίες ως προπονήτρια, πριν από κάθε αγώνα γινόμουν υστερική! Φώναζα στα παιδιά, τα πίεζα, και γενικά με έπιανε μια απελπισία και ένας πανικός ότι στους αγώνες δεν θα βγεί τίποτα! Αυτό, φυσικά, μεταφερόταν πάντα στα παιδιά μου. Αυτό που δεν συνειδητοποιούμε ως προπονήτριες είναι το ότι η σημαντική δουλειά γίνεται τους προηγούμενους μήνες, ότι πλέον δεν μπορούμε να αλλάξουμε και πολλά, και ότι το μόνο που καταφέρνουμε με τις φωνές μας είναι να αγχώσουμε τα ίδια τα παιδιά και να τους σπάσουμε την ψυχολογία. Η αλήθεια είναι πως, αποδεδειγμένα πλέον, η ψυχολογία μας ως προπονήτριες περνάει πάντα στις αθλήτριές μας. Το βλέπετε στα μάτια τους. Αγχώνεστε εσείς, τις αγχώνετε κι αυτές.

Είχα κάποτε μια προπονήτρια που πριν από κάθε αγώνα την έπιανε τρέμουλο. Φτάναμε στο ταπί της προπόνησης, με ελάχιστα λεπτά πριν αγωνιστώ, και δεν μου μιλούσε από το άγχος της. Δεν με διόρθωνε σε τίποτα, και γενικά απλώς έτρεμε. Πριν μπω στο ταπί, με έπιανε από τους ώμους, τρέμοντας σύγκορμη, και, ταρακουνώντας με άθελά της καθώς έτρεμε κι εκείνη από το άγχος της, μου έλεγε: «Να μην αγχώνεσαι. Να είσαι ψύχραιμη». Πως να είμαι ψύχραιμη εγω, όταν δεν είσαι εσύ; Όπως είναι επόμενο, αφού την έβλεπα έτσι αγχωνόμουν κι εγώ και δεν σταύρωνα άσκηση. Μου μετέφερε την αρνητική ψυχολογία της, και όση προσπάθεια και να είχα ρίξει τους προηγούμενους μήνες, πάντα έκανα τα πιο χαζά λάθη λόγω άγχους. Η ψυχολογία που έχουμε εμείς στις προπονήσεις και στους αγώνες μεταφέρεται πάντα στα παιδιά μας.

Επομένως, ΝΑ ΕΙΣΤΕ ΨΥΧΡΑΙΜΟΙ. Τα παιδιά αντιγράφουν πάντα τις κινήσεις και τις αντιδράσεις των μεγάλων (ακόμα και όταν τα παιδιά βρίσκονται σε πιο μεγάλες ηλικίες, όπως στην εφηβεία), και λειτουργούν σύμφωνα με αυτές. Ειδικά οι αθλήτριες που δεν έχουν μεγάλη εμπειρία από αγώνες, θα αντιμετωπίσουν την κατάσταση ακριβώς όπως την αντιμετωπίζετε εσείς. Θα σας δουν, και θα σκεφτούν αμέσως ότι αυτός είναι ο σωστός τρόπος να αντιμετωπίζουμε τους αγώνες, όπως τους αντιμέτωπίζει η προπονήτριά μας. Και θα σας αντιγράψουν.

Επίσης, πέρα από ψυχραιμία κατά την περίοδο των αγώνων, οι αθλήτριές μας χρειάζονται και συνεχή ΕΜΨΥΧΩΣΗ. Ναι εμψύχωση. Αντί να τους υπενθυμίζετε πόσο λάθος κάνουν μια άσκηση, πόσο δεν την έχουν δουλέψει όλον αυτόν τον καιρό, πόσο λυγισμένα γόνατα και κουντεπιέ έχουν, και πόσο πιθανό είναι να τους φύγει το όργανο, εστιάστε στην βελτιώση που έχουν καταφέρει τα παιδιά σας τους τελευταίους μήνες, πόσο καλύτερα κάνουν το πρόγραμμα σε σχέση με όταν το ξεκίνησαν, και πως τους βγήκε το σουβλάκι επιτέλους, κι ας μην τους βγαίνει η διπλή στροφή δαχτυλίδι. Εστιάστε στις προπονήσεις σε αυτά που τους βγαίνουν, και όχι σε αυτά που δεν τους βγαίνουν. Θα εκπλαγείτε από τα αποτελέσματα που έχει αυτή η τακτική.

Τα περισσότερα παιδιά έχουν ήδη πολύ χαμηλή εικόνα για τον εαυτό τους, και ειδικά πριν από τους αγώνες, η αυτοεκτίμησή τους πέφτει υπό το μηδέν. Δεν χρειάζονται κανέναν άνθρωπο γύρω τους, είτε γονείς, είτε προπονητές, είτε συναθλήτριες, να τους υπενθυμίζουν πόσο άσχημα κάνουν τα προγράμματά τους. Όλοι μας πλέον ξέρουμε ότι η ψυχολογία ενός αθλητή πριν πατήσει στο ταπί είναι πολύ πιο σημαντική από τις ικανότητές τους. Έχουμε δει άμέτρητες φορές, αθλήτριες οι οποίες είναι πραγματικά ταλαντούχες και ικανές, να χάνουν το όργανο μέσα από τα χέρια τους ή να κάνουν χαζά λάθη, λόγω της κακής τους ψυχολογίας, και του ότι δεν πίστευαν στον εαυτό τους. Αντιθέτως, έχουμε δει και αθλήτριες μεσαίου επιπέδου, που αντικειμενικά ο σωματότυπός τους δεν τις βοηθούσε και ζοριζόντουσαν στις ασκήσεις, να σαρώνουν τα χρυσά. Τι παραπάνω είχαν οι δεύτερες από τις πρώτες; Καλή ψυχολογία!

BONUS: Τα παιδιά κατεβαίνουν στους αγώνες για να το απολαύσουν. Ακόμα και στους Ολυμπιακούς Αγώνες, οι αθλήτριες αγωνίζονται επειδή αγάπανε το άθλημά τους και όχι επειδή τους το επιβάλει η προπονήτρια. Τονίστε το αυτό στις αθλητριές σας πριν βγουν στο ταπί. Υπενθυμίστε τους ότι σημασία έχει να «χορέψουν» το πρόγραμμά τους, να το ευχαριστηθούν, γιατί αν το αντιμετωπίσουν έτσι, θα βγουν και οι ασκήσεις τους. Μην τους προσάπτετε το βάρος ότι όλη τους η καριέρα κρίνεται από ενάμισι λεπτό στο ταπί. Αντίθετα, πείτε τους ότι αν εκτελέσουν το πρόγραμμα με την ψυχή τους, αυτό το ενάμισι λεπτό θα το θυμούνται μια ζωή!

Καλή σας επιτυχία!