•  

Ψυχολογική εκπαίδευση στην Ρυθμική Γυμναστική

Σήμερα η ψυχολογία εξελίσεται όχι μόνο ως ένας σημαντικός θεωρητικός κλάδος, αλλά επίσης και ως ένας τομέας από εξειδικευμένη πρακτική δραστηριότητα που είναι απαραίτητη παντού, ειδικά εκεί όπου η ανθρώπινη δραστηριότητα χρειάζεται βελτίωση.

Η ψυχολογική βοήθεια είναι απαραίτητη σε δραστηριότητες που εκτελούνται σε ασυνήθιστες, ή ακόμα και σε ακραίες συνθήκες, όπως η υπερφόρτωση πληροφοριών, η κοινωνική και συναισθηματική απομόνωση, οι διασώσεις και οι επαγγελματικές δοκιμασίες, ο πόλεμος, η πυροσβεστική και καταδυτική εκπαίδευση και άλλες παρόμοιες καταστάσεις. Αδιαμφισβήτητα, σε αυτήν την λίστα ανήκουν και οι σημαντικοί αθλητικοί αγώνες.

Είναι δύσκολο να φανταστούμε αθλήματα γενικότερα και αθλητικές προσπάθειες ειδικότερα, όπου απουσιάζει η σκληρή και βάναυση μάχη. Οι αγώνες απαιτούν την κινητοποίηση ολόκληρης της αθλητικής δύναμης -ψυχολογικής και σωματικής, και μάλιστα σε αυτές τις περίπτωσεις η ψυχολογική δύναμη είναι σημαντικότερη. Κάτι τόσο υπεύθυνο όσο ένας αγώνας κάνει έναν αθλητή να νιώθει ολόκληρη την γκάμα των συναισθημάτων -από απόλυτη αυτοπεποίθηση στην δύναμή του μέχρι πανικό, φόβο, και απροθυμία να ξεκινήσει τον αγώνα, και όλα αυτά εξαρτόνται σε τεράστιο βαθμό και από την εμπειρία του αθλητή. Ακόμα και μια επαγγελματίας αθλήτρια της Ρυθμικής Γυμναστικής μερικές φορές δεν μπορεί να ηρεμήσει τον εαυτό της στην σωστή στιγμή, να χαλαρώσει και να ξεπεράσει την περιττή ένταση. Κάτω από τέτοιες συνθήκες, υπάρχει το ρίσκο της ψυχολογικής κατάπτωσης.

Ωστόσο, δεν είναι μόνο το άγχος και τα αρνητικά συναισθήματα που μπορούν να επηρεάσουν το αποτέλεσμα των αγώνων. Πολύ συχνά, μια αθλήτρια μπορεί να χάσει και λόγω του ότι υποκύπτει στην χαρά της νίκης. Ας εξετάσουμε τι συμβαίνει σε μια αθλήτρια την στιγμή που πατάει στο ταπί και θα είναι ξεκάθαρο το γιατί οι αθλήτριες που αγωνίζονται είναι στην λίστα των δραστηριοτήτων που εκτελούνται κάτω από ακραίες καταστάσεις.

Η σύγχρονη Ρυθμική Γυμναστική είναι αδύνατον να πραγματοποιηθεί χωρίς το βάρος τεράστιας έντασης, υψηλό ανταγωνισμό, υψηλές προσδοκίες και συνεχή συναισθήματα αποτυχίας ή επιτυχίας, τα οποία δημιουργούν άγχος και στρες στις αθλήτριες. Τα θέματα στο τομέα της ψυχολογίας που αναφέρονται στο ψυχολογικό άγχος και στρες στα αθλήματα ,αναπτύσσονται ακλουθώντας την διάδοση της θεωρίας του βιολογικού άχγους (Walter Cannon, Hans Selye, Ivan Pavlov). Από τότε, το άγχος λέγεται ότι είναι ένα συναίσθημα το οποίο εμφανίζεται στον ανθρώπινο οργανισμό υπό την επιρροή διαφόρων ψυχολογικών και συναισθηματικών ερεθισμάτων, που είναι σημαντικά για τον άνθρωπο.

Σύμφωνα με τον Stockfelt, οι καταστάσεις όπου ένα άτομο περιμένει αξιολόγηση από άλλους για την δραστηριότητά του είναι στρεσογόνα. Είναι απαραίτητο να αναφέρουμε ότι το στρες προκαλείται επίσης και μόνο την στιγμή που πατάει η αθλήτρια στο ταπί. Θα πρέπει πάντα να θυμόμαστε την σύνδεση μεταξύ την συναισθηματικής έντασης και της ενεργοποίησης του συμπαθοαδρεναλικού συστήματος. Ο L. Modian (1957) πρώτος, κι έπειτα οι A. Viru (1969) και S. Razumov (1970) απέδειξαν ότι οι σωματικές ασκήσεις, ειδικά κάτω από συνθήκες ανταγωνισμού και αγώνων, οδηγούν στην αύξηση της έκκρισης ενδοκρινών, συγκεκριμένα στον επινεφριδιακό φλοιό, που καθορίζει την αύξηση της αδρεναλίνης, της νοραδρεναλίνης, και της κατεχολαμίνης. Έχει επίσης αποδειχθεί ότι μια αθλήτιρα σε ενεργή επιθετική κατάσταση (δηλαδή κατά την διάρκεια που έχει ένταση στον αγώνα), βιώνει μια αύξηση της νοραδρεναλίνης, η οποία γίνεται ενεργητικά επιθετική, σε αντίθεση με την αδρεναλίνη που περνάει σε παθητική κατάσταση.

Ο Walter Cannon απέδειξε ότι η αδρεναλίνη είναι η ορμόνη του άγχους. Δίνει την εντολή στα εν λειτουργία μέρη του σώματος για απαραίτητες αλλαγές στην δραστηριότητά τους, επηρεάζοντας τις βιοχημικές λειτουργίες των κυττάρων. Αλλά, αν η αδρεναλίνη ανεβεί περισσότερο από την νοραδρεναλίνη, η κατάσταση που ξεκινάει είναι η απάθεια. Η ποσότητα της αδρεναλίνης στο σώμα είναι μικρότερη από εκείνην της νοραδρεναλίνης όταν μια αθλήτρια νιώθει έτοιμη να αγωνιστεί. Η αδρενεργική επιρροή επικοινωνεί με όλα τα λειτουργικά συστήματα του σώματος- το κεντρικό νευρικό σύστημα, το αναπνευστικό σύστημα, το σύστημα του αίματος, της χώνεψη, και τα αισθητικά και μυικά συστήματα. Αγχωτικό, έτσι δεν είναι;

Όντας ειδικός στο Ινστιτούτο Σωματικής Άσκησης στην Μόσχα, ο V. Sillin έκανε μια έρευνα σε δέκα αθλήτριες Ρυθμικής Γυμναστικής από την Ομάδα της Ρωσίας. Τα αποτελέσματα ήταν τα ακόλουθα: Οι χτύποι της καρδιάς μιας αθλήτριας που ετοιμάζεται να πατήσει στο ταπί μπορούν να αυξηθούν κατά 144 χτύπους το λεπτό (εξαρτάται με το επίπεδο του κάθε αγώνα). Το ανατρίχιασμα (αποτέλεσμα από τρια τεστ) μπορεί να είναι 10.5 σε κατάσταση ξεκούρασης, και 22.0 στην αρχή του αγώνα. Η προσωρινή πίεση του αίματος αυξάνεται μετά από ενάμιση λεπτό στο ταπί από 60 σε 120 χιλιοστά υδραργύρου.

Εδώ αρμόζει να σημειώσουμε ότι όλες οι αθλήτριες που είχαν τις παραπάνω μετρήσεις επανήλθαν σε φυσιολογικά επίπεδα πάλι 10 με 15 λεπτά μετά τον αγώνα τους, ωστόσο, οι λιγότερο ικανές αθλήτριες δεν μπορούν να επανέλθουν καν. Αυτό και μόνο αποδεικνύει πόσο σημαντική και απαραίτητη είναι η ψυχολογική εκπαίδευση στην ρυθμική γυμναστική, ειδικά στις νεαρές ηλικίες των 10 με 13.

Στους αγώνες, οι αθλήτριες της ρυθμικής συνήθως εκτελούν έξι διαφορετικά προγράμματα, και πρέπει περάσουν την στρεσογόνα κατάσταση της έναρξης του κάθε προγράμματος πολλές φορές. Η τεχνική και η δυσκολία των ασκήσεων και της προπόνησης έχει αυξηθεί τελευταία. Το μόνο κριτήριο για τις ικανότητες μιας αθλήτριας είναι οι βαθμοί των κριτών. Η ατμόσφαιρα σε κάθε αγώνα είναι πάντα καινούρια, αν και είναι οικεία στις περισσότερες αθλήτριες (κριτές, κοινό, ταπί, ανταγωνίστριες, αγαπημένο και μη αγαπητό όργανο της κάθε μιας). Το βάρος της σωματικής δραστηριότητας στους αγώνες δεν είναι τεράστιο, ωστόσο σχετικά με την δραστηριότητα σε ένα αγώνα είναι απαραίτητο να λαμβάνουμε υπόψην μας και το σωματικό και το ψυχολογικό βάρος, την διανοητική ένταση που νιώθουν συχνά οι αθλήτριες, και που μπορεί να οδηγήσει σε λάθη στα προγράμματα.

Εκτός από τις μη επαρκείς ικανότητες στην σωματική προπόνηση και στην τεχνική της ρυθμικής γυμναστικής, η έλειψη αυτοπεποίθησης, που προκαλείται από ατυχίες, αδυναμία συγκέντρωσης, διάσπαση προσοχής, θορύβους στο γυμναστήριο, τις φωνές του κοινού και άδικη βαθμολογία από τους κριτές, μπορεί επίσης να μετατραπεί σε εμπόδιο προς μια πετυχημένη απόδοση. Λάθη μπορούν να γίνουν λόγω νοητικής ανισσοροπίας, κακής ρύθμισης των αντιδράσεων κάτω από ακραίες συνθήκες, ανικανότητα να ξεπεράστούν εμπόδια, τα οποία μπορεί να συναντήσουν οι αθλήτριες κατά την διάρκεια της προετοιμασίας των αγώνων ή κατά την διάρκεια των αγώνων.

Άλλα ξαφνικά εμπόδια που μπορούν να προκύψουν είναι άσχημα προαισθήματα, όπως, φόβοι τραυματισμών, μεγάλες σε διάρκεια συζητήσεις μεταξύ των κριτών για τις βαθμολογίες, υποθετικές προτιμήσεις των κριτών, απότομες αντιδράσεις του κοινού και άλλα, τα οποία μπορούν να κατακλίσουν το μυαλό μιας αθλήτριας, και για τα οποία μια αθλήτρια πρέπει να είναι έτοιμη.

Πολλές μέθοδοι χαλάρωσης ή αποτροπής της αθλητικής απάθειας χρησιμοποιούνται στις μέρες μας: ειδικό ζέσταμα, ασκήσεις αναπνοής, ασκήσεις χαλάρωσης, προβολή και αυτοπροβολή.

Πηγή

Μετάφραση, επιμέλεια κειμένου, Eva k.Helling


  • Εύα Καραχάλιου
  • Η Eva K.Helling - Εύα Καραχάλιου είναι πρώην αθλήτρια ρυθμικής γυμναστικής και πρώην μέλος της Εθνικής Ομάδας του Ανσάμπλ Νεανίδων. Έχει τελειώσει Αγγλική Γλώσσα και Φιλολογία, και κατέχει Δίπλωμα Προπονητικής στη Ρυθμική Γυμναστική από την ΓΓΑ. Αυτή την στιγμή εργάζεται ως προπονήτρια, και αντλεί οποιαδήποτε πληροφορία μπορεί να βρει πάνω στο άθλημα της. Έχει δουλέψει ως αρθρογράφος σε αρκετές γνωστές σελίδες και συνεργάζεται με το gymnast.gr από τον Ιούνιο του 2017.

 

adonis dance art banner