Βρετανία: «Προπονώντας προπονητές και όχι αθλητές»

Του Αντώνη Κεραμιδά:

Στο χθεσινό της news letter με τίτλο: «Η αξιοσημείωτη άνοδος της βρετανικής γυμναστικής» η διεθνής Ομοσπονδία Γυμναστικής (FIG), (με παραπομπή σε συγκεκριμένο ιστοχώρο) πλέκει το εγκώμιο των Βρετανών οι οποίοι τα τελευταία χρόνια παρουσιάζουν υποδειγματική άνοδο στην ενόργανη γυμναστική.

Φυσικά, η πρόοδος αυτή, όπως αναλύεται στο άρθρο, δεν ήρθε καθόλου τυχαία. Η αναφορά στη Βρετανία έχει σημασία διότι είναι μια χώρα της δυτικής Ευρώπης όπου το άθλημα της ενόργανης αναπτύσσεται σε παρόμοιο κοινωνικό περιβάλλον με αυτό της Ελλάδας.

Η απόδοση της Μεγάλης Βρετανίας στο πρόσφατο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Γυμναστικής του 2017 στο Μόντρεαλ έδειξε για άλλη μια φορά ότι οι εθνικές της ομάδες είναι από τις καλύτερες στον κόσμο. Στους άνδρες ο Max Whitlock κατέκτησε το χρυσό στον πλάγιο ίππο. Στις γυναίκες η Claudia Fragapane κέρδισε το χάλκινο στις ασκήσεις εδάφους ενώ η Amy Tinkler βγήκε 17η στο σύνθετο ατομικό. Χάρη σε αυτά τα μετάλλια, η ομάδα της μεγάλης Βρετανίας ανέβηκε στην πέμπτη θέση στην καταμέτρηση των μετάλλων, μαζί με τη Γερμανία και λίγο πίσω από τις παραδοσιακές δυνάμεις της Κίνας, της Ιαπωνίας, της Ρωσίας και των ΗΠΑ. Τι είναι αυτό που εξηγεί την άνοδό τους; Όπως υπογραμμίζει το άρθρο, «υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που, όταν συνδυαστούν, προσφέρουν μια λογική εξήγηση».

«Προπονώντας προπονητές και όχι αθλητές». Μεγαλύτερο αντίκτυπο στη βρετανική γυμναστική είχε η συνειδητοποίηση ότι μπορούσε να ασκήσει μεγαλύτερη επιρροή στη διδασκαλία των νέων προπονητών παρά στους αθλητές.

Η Μεγάλη Βρετανία ουσιαστικά εκμεταλλεύτηκε την δεκαετία του 1990 την κατάρρευση του πρώην ανατολικού μπλοκ. Υιοθέτησε πλήρως το σοβιετικό σύστημα προπόνησης προσαρμοσμένο στην βρετανική πραγματικότητα. Μετά από την αδυναμία της να προκρίνει άνδρα αθλητή στους Ολυμπιακούς αγώνες του 2004 στην Αθήνα, η Βρετανία αποφάσισε να προσλάβει τον Ρώσσο Αντρέι Πόποφ ως αρχιπροπονητή της Ομοσπονδίας όπου μαζί με τον Ρουμάνο Adrian Stan κατάφεραν να αλλάξουν ολόκληρη την κουλτούρα γυμναστικής στη Μεγάλη Βρετανία.

Οι αλλαγές με βάση το Σοβιετικό σύστημα προπόνησης ήταν μεγάλες, αλλά η μεγαλύτερη αλλαγή ήρθε από την τοποθέτηση του Barry Collie στη θέση του εθνικού προπονητή. Ποιο ήταν το σύνθημα του;: «Προπονώντας προπονητές και όχι αθλητές». Ως προπονητής, οδήγησε τη Βρετανία σε τέσσερις νέους τίτλους στα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα. Όμως, μακροπρόθεσμα, μεγαλύτερο αντίκτυπο στη βρετανική γυμναστική είχε η συνειδητοποίηση ότι μπορούσε να ασκήσει μεγαλύτερη επιρροή στη διδασκαλία των νέων προπονητών παρά στους αθλητές. Με την εκπαίδευση άλλων προπονητών στο πώς να προπονούν τους αθλητές, βοήθησε να δημιουργηθεί μια βαθιά δεξαμενή ταλαντούχων νέων προπονητών, οι οποίοι με τη σειρά τους παρήγαγαν μια ολόκληρη γενιά ταλαντούχων νέων αθλητών.

Μια άλλη σημαντική παράμετρος που επηρέασε την Βρετανική γυμναστική ήταν το λεγόμενο "πλεονέκτημα στο σπίτι", δηλαδή, οι Ολυμπιακοί αγώνες του Λονδίνου το 2012, στους οποίους η ομάδα κέρδισε πληθώρα μεταλλίων. Το Χάλκινο μετάλλιο της Beth Tweddle στο δίζυγο, το ασημένιο του Smith στον πλάγιο ίππο, το χάλκινο μετάλλιο του Whitlock στο ίδιο όργανο, και το εντυπωσιακό χάλκινο μετάλλιο στο σύνθετο ομαδικό της ομάδας ανδρών, το πρώτο μετάλλιο ολυμπιακής ομάδας σε έναν τέτοιον αγώνα.

Οι επιτυχίες αυτές στους Ολυμπιακούς του 2012 ενέπνευσαν τεράστιο αριθμό νέων παιδιών, ωθώντας τους να εγγραφούν στα σωματεία της χώρας τα οποία ευελπιστούσαν μέσα σε κλίμα ενθουσιασμού πλέον να παροπλίσουν τις εθνικές ομάδες για τα επόμενα χρόνια.

Μια σημαντική παράμετρος προς την πρόοδο ήταν η κρατική επιχορήγηση για την ολυμπιακή προετοιμασία των αθλητών, η οποία διπλασιάστηκε για τη βρετανική γυμναστική μετά τους Ολυμπιακούς του Λονδίνου το 2012, δημιουργώντας μία ελπιδοφόρα ατμόσφαιρα για όλους. Σε επίπεδο εθνικής ομάδας, προσελήφθησαν περισσότεροι ομοσπονδιακοί προπονητές αλλά και χορογράφοι, δημιουργήθηκαν προγράμματα ανάπτυξης των νέων αθλητών αλλά και σημαντικά προγράμματα διασκέψεων με διεθνούς κύρους και αναγνωρισμένης αξίας προπονητές.

Με την πλούσια οικονομική ενίσχυση, ωφελήθηκε όχι μόνον η Βρετανική ομοσπονδία, αλλά και τα σωματεία. Κάποια από αυτά τα οποία μοιράζονταν τον χώρο τους με άλλα αθλήματα κατάφεραν να στεγαστούν σε ειδικευμένα γυμναστήρια αποκλειστικά για την ενόργανη. Ενδεικτικό της πλήρους αναβάθμισης του αθλήματος ήταν και η μεταστέγαση της διεξαγωγής των βασικών πρωταθλημάτων σε έναν τεράστιο χώρο. Στο παρελθόν, οι βασικοί αγώνες γίνονταν σε ένα απλό στάδιο χωρητικότητας μερικών εκατοντάδων ανθρώπων. Όμως, μετά το 2012, τα πρωταθλήματα μεταφέρθηκαν στο Echo Arena, σε ένα τεράστιο στάδιο στο Λίβερπουλ που χωράει 11.000 άτομα. Σημαντικές αλλαγές υπήρξαν και στα κίνητρα των αθλητών αφού βελτιώθηκε κατά πολύ  ομισθός τους σε σημείο να μπορούν να έχουν καλύτερη ποιότητα ζωής, να μπορούν να ικανοποιούν τις καθημερινές τους ανάγκες, στην σίτιση αλλά και στα έξοδα της μετακίνησης.

Η Ελλάδα, είχε στο παρελθόν και αυτή τις δικές της ευκαιρίες να οικοδομήσει με την σειρά της το ανάλογο περιβάλλον ανάπτυξης. Οι πλούσιες κρατικές οικονομικές ενισχύσεις της δικής μας Ομοσπονδίας μετά το Ολυμπιακό μετάλλιο του Μελισσανίδη το 1996 ήταν σαν να μην δόθηκαν ποτέ. Η τότε (νέα) Ομοσπονδία αποφάσισε απλά πως, μετά τα λάβαρα του ολυμπιακού μεταλλίου χρειάζεται να λύσει απλά την συνεργασία της με ορισμένους προπονητές, κάποιοι εκ των οπίων μάλιστα έφεραν στην πατρίδα μας την μεγαλύτερη επιτυχία σε σειρά τελικής κατάταξης στο σύνθετο ομαδικό στις γυναίκες (11η) στους Ολυμπιακούς αγώνες της Ατλάντα το 1996. Κι όμως, είναι πραγματικότητα. Το ίδιο συνέβη και με το Ολυμπιακό μετάλλιο του Ταμπάκου στην Αθήνα το 2004 όπου η αυξημένη κρατική επιχορήγηση και το δικό μας "πλεονέκτημα στο σπίτι", δεν κατάφεραν να αλλάξουν το παραμικρό σε βαθιά ριζωμένες νοοτροπίες στον χώρο της γυμναστικής. Το περσυνό Ολυμπιακό χρυσό μετάλλιο του Πετρούνια ως μια νέα ευκαιρία ανάπτυξης συνέπεσε με την ελληνική οικονομική κρίση και η γυμναστική δεν κατάφερε να βάλει στα ταμεία της όσα χρήματα προσδοκούσε. Αλλά, ας είμαστε ειλικρινείς. Η εμπειρία πλέον έχει δείξει πως, οι πλούσιες κρατικές οικονομικές ενισχύσεις δεν αρκούν στο να χαραχτούν ελπιδοφόρες πολιτικές γυμναστικής ανάπτυξης αντίστοιχες της Βρετανίας, από την στιγμή που στο «πιλοτήριο» της γυμναστικής μας εναλλάσσονται οι ίδιοι άνθρωποι, εναλλάσσοντας τις ίδιες νοοτροπίες.