1996-2016, η Γυμναστική τότε και τώρα.., του Χρίστου Κασιόλα
Αν ρίξει κανείς μια ματιά στην εξέλιξη της Γυμναστικής τα τελευταία 20 χρόνια, μπορεί να διαπιστώσει, ότι έχουν επέλθει τεράστιες αλλαγές προς το καλύτερο, αν και υπάρχουν φωνές που το αμφισβητούν. Το 1996, ήταν η Ολυμπιάδα της Ατλάντα, όπου για τελευταία φορά στην ιστορία της Γυμναστικής, οι αθλητές-τριες, αγωνίστηκαν σε υποχρεωτικά και ελεύθερα προγράμματα.
 Παρά το γεγονός ότι η Γυμναστική είναι ένα από τα δημοφιλέστερα και θεαματικότερα αθλήματα των Ολυμπιακών Αγώνων, η συνεχής αλλαγή των κανονισμών κάθε τετραετία, συχνά κάνει δυσνόητο τον τρόπο αξιολόγησης των προγραμμάτων των αθλητών, στο ευρύ κοινό. |
Τα ελεύθερα προγράμματα είναι αυτά στα οποία αγωνίζονται και σήμερα οι αθλητές-τριες, επιλέγουν δηλαδή από μόνοι τους το περιεχόμενο και παρουσιάζουν συνήθως ότι καλύτερο και δυσκολότερο μπορούν.
Τα υποχρεωτικά προγράμματα σε αντίθεση, ήταν ασκήσεις προκαθορισμένες από την Παγκόσμια Ομοσπονδία, κοινές για όλους τους αθλητές-τριες, όχι πολύ υψηλής δυσκολίας και η έμφαση δινόταν στην εκτέλεση.
Η κατάργηση λοιπόν των υποχρεωτικών, ήταν μια τεράστια καινοτομία στους κόλπους της Γυμναστικής, μιας και έφερε στις πρώτες γραμμές χώρες, οι οποίες δεν είχαν μέχρι τότε την δυνατότητα να πρωταγωνιστήσουν. Κάτι τέτοιο συνέβαινε γιατί οι υπερδυνάμεις της Γυμναστικής, λόγω της πληθώρας των αθλητών που διέθεταν, αλλά και του αθλητικού συστήματος τους, μπορούσαν να αντεπεξέλθουν καλύτερα σε υποχρεωτικά και ελεύθερα προγράμματα μαζί. Άρα ουσιαστικά από τότε άρχισε να σπάει το μονοπώλιο των υπερδυνάμεων στην Γυμναστική. Σε αυτό βέβαια δεν πρέπει να ξεχνάμε, ότι συνέβαλε και η διαίρεση της τότε Σοβιετικής Ένωσης, η οποία μονοπωλούσε τις διακρίσεις.
Μια άλλη σημαντική αλλαγή που επέφερε η κατάργηση των υποχρεωτικών προγραμμάτων ως προς την προπόνηση, είναι ότι μείωσε δραστικά τις ώρες που χρειάζεται να δαπανούν οι αθλητές-τριες στο γυμναστήριο, μια και οι αγωνιστικές απαιτήσεις μειώθηκαν στο μισό. Σύμφωνα όμως με κάποιους ειδικούς η κατάργηση των υποχρεωτικών, στέρησε από την γυμναστική ένα μέρος της τελειότητας στην εκτέλεση, μια και οι αθλητές-τριες άρχισαν να κυνηγούν κυρίως την δυσκολία, συχνά εις βάρος της εκτέλεσης. Βέβαια δεν έλειψαν και δεν λείπουν τα φωτεινά παραδείγματα αθλητών, όπως ο Kohei Uchimura, οι οποίοι μπορούν να συνδυάζουν και τα δύο.
Μια άλλη, διφορούμενη για κάποιους καινοτομία, ήταν η κατάργηση του 10 ως άριστα και η δυνατότητα δημιουργίας ρεκόρ στην βαθμολογία. Όλοι ασφαλώς θυμούνται τα δεκάρια της Comaneci στους Ολυμπιακούς του Μόντρεαλ, που έκαναν γνωστό το άθλημα της Γυμναστικής παγκοσμίως. Με την κατάργηση του, ο κάθε αθλητής-τρια, προσπαθεί να εκτελέσει τις δυσκολότερες ασκήσεις που μπορεί, ώστε να ανεβάσει την αρχική αξία του προγράμματος του. Έχουμε παραδείγματα τέτοιων αθλητών, όπως είναι ο Ιάπωνας Shirai, στις ασκήσεις εδάφους, όπου έχει την εξωπραγματική από πλευράς δυσκολίας, αρχική αξία προγράμματος 17.40 βαθμούς, που σημαίνει ότι απλά αν εκτελέσει το πρόγραμμά του, ακόμα και με λαθάκια, δεν υπάρχει αντίπαλος για να τον κερδίσει.
Βέβαια έχουν αλλάξει και αρκετά άλλα πράγματα, όπως οι κατηγορίες δυσκολίας των ασκήσεων, που αυξήθηκαν από τρεις (A,B,C), σε εφτά (A,B,C,D,E,F,G), ενώ από την νέα τετραετία 2017-2020 πρόκειται να αυξηθούν σε οχτώ, κάνοντας έτσι αντικειμενικότερη την ταξινόμηση των ασκήσεων. Ένας άλλος παράγοντας που συχνά τροποποιείται, είναι οι ειδικές απαιτήσεις για κάθε όργανο, οι οποίες είναι κοινές για όλους τους αθλητές-τριες. Αυτές και πολλές άλλες αλλαγές στους κανονισμούς έρχονται κάθε τετραετία, να δώσουν την νέα κατεύθυνση που θα πάρει το άθλημα.
Εκείνο όμως που έδωσε την μεγαλύτερη ώθηση στο άθλημα της Γυμναστικής, είναι οι αλλαγές που έχουν επέλθει στην κατασκευή και στις ιδιότητες των οργάνων.
Το άλμα για παράδειγμα που ήταν ένας ίππος χωρίς λαβές και χρησιμοποιούνταν κάθετα για τους άνδρες και οριζόντια για τις γυναίκες, μετά την Ολυμπιάδα του Σύδνεϋ το 2000, αντικαταστάθηκε από μία σχεδόν τετράγωνη επιφάνεια, πάνω στην οποία μπορούν να τοποθετούν τα χέρια τους άφοβα οι αθλητές-ριες, κατά την εκτέλεση των αλμάτων τους, χωρίς να υπάρχει κίνδυνος να μην βρουν τον ίππο, ή να τραυματιστούν. Έτσι δόθηκε η δυνατότητα στους αθλητές-τριες, με σχετική ευκολία και ασφάλεια, να εκτελούν άλματα με διπλές και τριπλές περιστροφές, γύρω από τον κατακόρυφο, ή και τον πλάγιο άξονα περιστροφής.
Επίσης το ταπί για τις ασκήσεις εδάφους, έγινε τόσο ελαστικό, με ιδιότητες θα λέγαμε τραμπολίνου, που δίνει την δυνατότητα σε αθλητές-τριες, να εκτελούν με ασφάλεια και χωρίς μεγάλες επιβαρύνσεις στα πόδια τους, πολύ υψηλής δυσκολίας ασκήσεις, οι οποίες πριν από μερικά χρόνια, ήταν αδιανόητο να εκτελεστούν.
Σήμερα, στο τέλος της τετραετίας, 2013-2016, βρισκόμαστε και πάλι μπροστά σε νέες αλλαγές. Τις αλλαγές και την κατεύθυνση που θα πάρει η Γυμναστική, τις υπαγορεύει παραδοσιακά, ο Κώδικας Βαθμολογίας, ο οποίος ανανεώνεται με κάθε νέο Ολυμπιακό κύκλο.
Οι αλλαγές αυτές που υπαγορεύονται από την Τεχνική Επιτροπή Γυμναστικής, γίνονται με γνώμονα την ανάπτυξη του αθλήματος προς το καλύτερο, την επίλυση τεχνικών προβλημάτων και δυσλειτουργιών, που μπορεί να προέκυψαν κατά την διάρκεια της τετραετίας και ασφαλώς την αρτιότερη αξιολόγηση των προγραμμάτων των αθλητών-τριών.
Παρά το γεγονός ότι η Γυμναστική είναι ένα από τα δημοφιλέστερα και θεαματικότερα αθλήματα των Ολυμπιακών Αγώνων, η συνεχής αλλαγή των κανονισμών κάθε τετραετία, συχνά κάνει δυσνόητο τον τρόπο αξιολόγησης των προγραμμάτων των αθλητών, στο ευρύ κοινό. Οι θεατές πάντως εξακολουθούν να συρρέουν κατά χιλιάδες στους αγώνες Γυμναστικής, για να απολαύσουν τις αθλητές-τριες στο όμορφο θέαμα που προσφέρουν.
Αν και μεσολάβησαν 20 χρόνια, αν και επήλθαν πολλές αλλαγές, σε ότι αφορά τους κανονισμούς του αθλήματος, αλλά και σε ότι αφορά την κατασκευή και τον τρόπο λειτουργίας των οργάνων και παρά τις αντικρουόμενες απόψεις μεταξύ των ειδικών, η Ενόργανη Γυμναστική ανδρών και γυναικών, εξακολουθεί να παραμένει ένα από τα πιο δημοφιλή και αγαπημένα αθλήματα του κόσμου και όπως όλα δείχνουν θα συνεχίσει για πολλά ακόμη χρόνια.
Χρίστος Κασιόλας
Καθηγητής Φ.Α.
Ομοσπονδιακός Προπονητής
Διεθνής Κριτής
gymnast.gr
